ลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรป

ยุโรปอดีตเคยเป็นดินแดนที่เป็นผืนแผ่นดินลอเรเซีย (เป็นผืนแผ่นดินกับทวีปอเมริกาเหนือ ยุโรปและเอเชีย) ต่อมาผืนแผ่นดินเคลื่อนที่แยกออก โดยทวีปอเมิรกาเหนือเคลื่อนออกจากกัน เหลือเพียงทวีปยุโรปและเอเชีย เรียกว่า ยูเรเซีย ดังนั้นทวีปยุโรปจึงอยู่ทางด้านตะวันตกของมหาทวีปยูเรเชีย

ทวีปยุโรปมีพื้นที่ 10,600,000 ตร.กม. เล็กที่สุดเป็นอันดับสองรองจากทวีปออสเตรเลีย แต่มีจำนวนประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 3 รองจากทวีปเอเชียและทวีปแอฟริกา ปี พ.ศ. 2546 ยุโรปมีประชากรราว 799,466,000 คน หรือประมาณ 1 ใน 8 ของประชากรโลก

1. ที่ตั้ง

พิกัดทางภูมิศาสตร์
ละติจูด 36 °1 ‘ N – 71 °10’ N
ลองจิจูด 66 °E – 9 °30 ‘W

อาณาเขตติดต่อ

ทางเหนือติดกับมหาสมุทรอาร์กติก
ทางตะวันตกติดกับมหาสมุทรแอตแลนติก
ทางใต้ติดกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และทะเลดำ
ด้านตะวันออกติดกับเทือกเขาอูราลและทะเลแคสเปียน

การแบ่งภูมิภาคใหญ่ๆ ของทวีปยุโรป

สีน้ำเงิน ยุโรปเหนือ
สีแดง ยุโรปตะวันออก
สีเขียว ยุโรปใต้
สีฟ้ายุโรปตะวันตก

2. ลักษณะทางธรณีวิทยา
แบ่งเป็น 2 บริเวณคือ
1. ยุโรปตะวันตกและยุโรปใต้
-เขตเทือกเขาสูงชัน ที่ราบสูง เกาะบางแห่งเป็นเกาะภูเขาไฟมีแผ่นดินไหวบ่อยๆ เช่นเทือกเขาแอลป์

2. ยุโรปเหนือและยุโรปตะวันออก
-มีความมั่นคง มีภูเขาที่ไม่สูงชันเหมือนบริเวณแรก ประมาณ 200,000-10,000 ปีมานี้เป็นยุคน้ำแข็งปกคลุมภาคเหนือ ต่อมาน้ำแข็ง
ละลายเกิดภูมิประเทศแบบฟยอร์ด เกิดทะเลสาบ

3. ลักษณะทางภูมิประเทศ

1. เขตหินเก่าทางตะวันตกเฉียงเหนือ
-คาบสมุทรสแกนดิเนียเวีย ประเทศฟินแลนด์
-ฟยอร์ด
-ชายฝั่งทะเลประเทศนอร์เวย์
-หมู่เกาะบริติช เช่น เทือกเขาเซอเลน ทิวเขาแกรมเปียน

2. เขตที่ราบใหญ่ภาคกลาง

-พื้นที่ทางตอนใต้ของสหราชอาณาจักร
-ทางตะวันตกของประเทศฝรั่งเศส เบลเยียม เนเธอร์แลนด์ เดนมาร์ก
-ภาคเหนือของประเทศเยอรมันนี โปแลนด์ ลิทัวเนีย ลัตเวีย เอสโตเนีย ฟินแลนด์
-พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศสหพันธรัฐรัสเซีย
เขตที่มีความสำคัญมากที่สุดทางด้านเศรษฐกิจของทวีปและมีประชากรอาศัยหนาแน่น
เส้นทางคมนาคมขนส่งทางบกได้ดี มีแม่น้ำสายยาวไหลผ่านหลายสาย สามารถขนส่งสะดวก เช่น อม่น้ำแซน ไรน์ เอลเบอ โอเดอร์ วิสเชอลา ดินอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูก

3. เขตที่ราบสูงภาคกลาง

-อดีตเป็นภูเขาสูง ต่อมาสึกกร่อนพังทลายเป็นที่ราบสูงและมีเทือกเขาเตี้ยๆ กระจัดกระจายทั่วไป
-ที่ราบสูงเมเซตา (Meseta) บริเวณภาคกลางของคาบสมุทรไอบีเรีย ประเทศโปรตุเกสและสเปน
-ที่ราบสูงทางตอนกลางของประเทศฝรั่งเศส เรียกว่า มาซีฟซองตราล
-ที่ราบสูงภาคกลางและภาคใต้ ของประเทศเยอรมันนี เรียกว่า แบล็กฟอเรสต์ และที่ราบสูงโบฮีเมีย

ป่าดำ เป็นป่าสนขนาดใหญ่ที่ขึ้นกันหนาทึบเป็นแนวเขาสุดลูกหูลูกตา โดยป่าแห่งนี้ตั้งอยู่ทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศเยอรมนีมีพรมแดนติดกับประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และด้วยความใหญ่โตบวกกับความลึกลับนี่เองที่ทำให้ได้รับการขนานนามว่า “ป่าดำ”(Black Forest)

4. เขตภูเขาหินใหม่ภาคใต้

-เขตที่เกิดจากการโก่งตัวของเปลือกโลก มีอายุใกล้เคียงเทือกเขาหิมาลัยในทวีปเอเชีย
-เป็นเขตภูเขาหินใหม่ที่เปลือกโลกยังไม่สงบตัวทำให้เกิดแผ่นดินไหวและภูเขาไฟปะทุ ในประเทศอิตาลี กรีซ แอลเบเนียบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา โครเอเชีย เป็นต้น
-ภูเขาต่อเนื่องกันเป็นแนวยาวและมีความสูงมาก เพราะผ่านการสึกกร่อนพังทลายน้อยกว่าเขตอื่น เทือกเขาที่สำคัญคือ เทือกเขาแอลป์ คือ ยอดเขามงบล็อง (Mont Blanc)

4. แหล่งน้ำในทวีปยุโรป

แหล่งน้ำจืด ได้แก่
1. แม่น้ำ

– มีการขุดคลองเชื่อมต่อแม่น้ำหลายสาย เพื่อใช้ในคมนาคมขนส่ง
– สร้างเขื่อนเพื่อใช้ผลิตกระแสไฟฟ้าและชลประทาน
– แม่น้ำกิดจากเขตที่สูงและภูเขาภายในประเทศไหลออกสู่ทะเลทุกทิศทาง

1. แม่น้ำวอลกา ยาวที่สุดในทวีปยุโรป เกิดจากเขตที่สูงทางตะวันตกเฉียงเหนือของรัสเซีย ไหลลงสู่ทะเลแคสเปียน เดินเรือได้เกือบตลอดสาย

2. แม่น้ำดานูบ เป็นแม่น้ำสายยาวสายเดียวของทวีปที่ไหลจากทิศ Wไปยังทิศ E เกิดจากเขตที่สูงทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศเยอรมันนี ลงสู่ทะเลดำสองฝั่งแม่น้ำนี้ได้ชื่อว่ามีทิวทัศน์ที่สวยงาม และมีการสร้างเขื่อนเพื่อนำน้ำมาใช้หลายแห่ง

1.3 แม่น้ำไรน์ เป็นแม่น้ำในยุโรปตะวันตก เกิดจากเทือกเขาแอลป์ในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ไหลผ่านเยอรมันนี ฝรั่งเศส ไหลลงสู่ทะเลเหนือ

4. แม่น้ำนีเปอร์ เป็นแม่น้ำในยุโรปตะวันออก ลงสู่ทะเลดำ สร้างเขื่อนเพื่อนำมาผลิตกระแสไฟฟ้า และเพื่อชลประทาน
5. แม่น้ำเอลเบอ เป็นแม่น้ำในยุโรปกลาง ลงทะเลเหนือ
6. แม่น้ำลัวร์ เป็นแม่น้ำในประเทศฝรั่งเศส ไหลลงสู่อ่าวบิสเคย์ในมหาสมุทรแอตแลนติก มีการขุดคลองเชื่อมต่อกับแม่น้ำอื่นอีกหลายสาย
7. แม่น้ำวิสเชอลา เป็นแม่น้ำในประเทศโปแลนด์ ไหลไปทางทิศเหนือสู่ทะเลบอลติก
8. แม่น้ำโอเดอร์ ไหลผ่านประเทศโปแลนด์รวมกับแม่น้ำไนเซของเยอรมันนีใช้เป็นพรมแดนระหว่างประเทศโปแลนด์และประเทศเยอรมันนีลงสู่ทะเลบอลติก

2.ทะเลสาบ
ส่วนใหญ่มีขนาดเล็ก และเกิดจากการกระทำของน้ำแข็ง เช่น ทะเลสาบโกโม ประเทศอิตาลี